Yatlar ve Yat Tipleri

Yatların sınıflandırılması bir kaç şekilde gerçekleşir. İlk olarak yatın itme gücünü sağlayan sisteme göre, yani yelken ya da motora göre yelkenli yat veya motoryat olarak ayrılırlar.

Bu kısımda özel olarak motoryatlar üzerinde durulacaktır. Motoryatlar genel olarak boylarına göre sınıflandırılmaktadır. Ancak yat tasarım literatüründe süperyat ya da megayat ayrımı için kesin olarak yapılmış bir tanımlandırma yoktur. Ayrıca yatları boylarına göre, gövde yapılarına göre ya da kullanım amaçlarına göre farklı kategorilere ayırmak mümkündür.  Aynı zamanda, kesin tanımı yapılmamış olsa da yatçılık dünyasında yaygın olarak kullanılan yat tiplerinden söz edilebilir. Aşağıda bu tür yatlar açıklanmaktadır.

Sürat Teknesi (Powerboat): Bu tip tekneler daha çok hız için üretilmiş olup, çok güçlü motorlara ve su üstünde en hızlı şekilde gidebilecek gövde yapısına sahip olacak şekilde tasarlanmaktadırlar. Gövde yapısı motor seçimi ve ağırlıkları hızlarını etkilediği için, genelde kısıtlı iç mekâna sahiplerdir. Aynı şekilde, yakıt ve diğer kapasiteleri de sınırlı olduğu için, 1-2 günlük geziler dışında menzile sahip değillerdir. Genel olarak 5-15 metre arasında, hız olarak da 45 knot'a*  kadar çıkabilmektedirler. Gövde yapıları kayıcı gövde (Planing Hull) şeklindedir.

                                            Sürat Teknesi –  Sunseeker Superhawk 43

Süperyat (Superyacht): Daha önce bahsedildiği gibi, normal bir yatla bir süperyatı ayıran kesin çizgiler yoktur. Fakat genel olarak boyu 25 metreden büyük ve belli bir lüks seviyesinin üstündeki tasarım hassasiyeti ve iyi işçilik barındıran yatlara yat endüstrisi tarafından süperyat denilmektedir. Süperyat ve yat arasındaki ayrım algılanan kalite üzerinden yapılmaktadır. Süperyatlar boylarının büyüklüğü dolayısıyla genel olarak daha uzun menzil ve daha geniş iç mekâna sahiplerdir. Bir yatın süperyat olarak anılması için, tam olarak belirlenmiş olmasa da bir takım lükslere sahip olması gerekir. Örneğin en az üç ya da dört lüks döşenmiş kamaraya, tekne üzerinde farklı aktivitelere (örneğin geniş iç ve dış  alanlar, birden fazla yemek alanı, güneşlenmek için farklı alanlar, tekne sahibinin isteğine göre düzenlenmiş odalar, çeşitli su araçları ve oyuncakları) izin verecek olanaklara sahip olmaları gerekir.

                      Süperyat – Karia - RMK Marine

*: 1 knot, saatte 1 deniz mili kateden bir aracın hızına verilen isimdir. 1 deniz mili 1.812 km/saat’e

eşdeğerdir.

Megayat (Megayacht): Megayatlar, yine kesin çizgilerle belirlenmemiş olsa da 35 metreden büyük aşırı lüks olanaklara sahip yatlara denmektedir. Genel olarak bu tip yatların üzerinde birden çok küçük su aracı bulunur; birçok farklı aktivite için özel ayrılmış yerler ve geniş bir grup misafiri barındıracak iç mekânla beraber bir tayfa ordusunu barındıracak kadar da tayfa yaşam mahali bulunur.

                                Megayat – Silver ZWEI

Travler Yat: Trawler aslen okyanusa çıkıp balıkçılık yapan balıkçı teknelerine verilen isimdir. Fakat zaman içinde,bu teknelerden ilham alan, çok uzun menzilli, ama lüks açısından mütevazı yatlar tasarlanmış ve bunlara da trawler ya da trawler yat adı verilmiştir. Bu tip teknelerin gövde yapıları çetin deniz koşullarına dayanacak şekilde tasarlanmaktadır. Aynı zamanda okyanus geçişi yapabilecek kadar uzun menzillere sahiplerdir. Bu içlerinde büyük bir yakıt, temiz su ve diğer tipte tank kapasitesine sahip oldukları anlamına gelmektedir. Bu tip teknelerin müşterileri genel yat müşterilerin tersine, denizle ciddi anlamda ilgilenmek isteyen, hatta zaman zaman deniz üzerinde yıllar geçirebilen, fakat bunun için yelkenli tekneleri tercih etmeyen bir müşteri profilidir. Özellikle Amerikan vatandaşlarının bu tip teknelere büyük bir ilgisi vardır. Bu tekneleraynı zamanda 'Tekne Ev (House Boat)', yani konut olarak kullanılmaktadırlar.

Trawler yat – NORTH COAST

                                                      

Diğer bir kategorizasyon, teknelerin boylarına göre yapılmaktadır. Bunun sebebi, benzer boydaki teknelerin benzer iç mekâna ve özelliklere sahip olmasıdır. Gövde yapılarının getirdiği kısıtlamalar dolayısıyla boya göre kullanılabilir iç mekân oranı nispeten sabit sayılabilir.  Sürat tekneleri ve yatların geneli, benzer bir tasarım anlayışı ve stili çerçevesinde tasarlanmaktadır. Herhangi bir örnek yat topluluğunda, örneğin bir marinada görülebilecek teknelerin %90'ı beyaz renkte, akıcı hatlarda tasarlanmış ve birbirini andıran teknelerden oluşmaktadır. Sunseeker, Fairline, Ferretti gibi seri üretim yatların tarzları incelendiğinde birbirlerine olan benzerlikleri rahatça anlaşılabilir.   Özel olarak tasarlanan yatlar ise, diğerlerine göre oldukça farklı tasarım öğeleri içerebilmekte ve yeniliğe daha açık olarak tasarlanabilmektedirler. İleride sunulacak tekne örnekleri karşılaştırılırsa, seri üretim ve özel üretim yatlar arasındaki tasarım farkları rahatça görülebilir.