Yat Üretim Süreci

Yat üretim süreci, yapılan yatın şekline, malzemesine, boyuna göre değişiklik gösterse de, genel olarak bir ile iki sene arasında sürmektedir. Üretimin bu derece uzun sürmesinin ardında yatların çok detaylı ve boyut olarak ciddi bir emek gerektiren ürünler olduğu gerçeği yatmaktadır.

Süreci oluşturan aşamalar şunlardır: 

• Teknenin tasarım kavramının belirlenmesi (boy, yaşama alanları, sistemler gibi)
•  Mühendislik çizimlerinin yapılması
• Gövdenin ve üstyapının detaysız hâlde üretilmesi (ham çeliğin kaynaklanması gibi)
• Ortaya çıkan teknenin donatımına başlanması, elektrik ve diğer donanımlarının altyapılarının hazırlanması
• İç mobilyaların tekneden ayrı bir yerde üretimine başlanması
•  Teknenin yapısal detaylarının tamamlanması (boya, diğer teknik parçalar)
• Teknede sabit olacak mobilyaların tekne üzerinde ölçümünün alınması, ‘mock-up’larının kurulup tekrar çıkarılması
• Dış detayların tamamlanması
• Mobilyaların yerlerine takılması
• Teknenin denizde nasıl durduğunu anlamak için denize indirilmesi
• Denizden tekrar çıkartılıp gerekli detayların tamamlanması
• Düzeltmeler ve son detayların hazırlanması
• Teknenin bitirilip deniz denemelerine geçilmesi
• Müşteriye teslim edilmesi

Süreçler tam anlamıyla ardışık değildir. Bir işlem bitmeden diğerine başlanabilir aynı anda iki ya da daha fazla süreç farklı yerlerde, farklı aşamalarda gerçekleşebilir. Süreci oluşturan parçalar aşağıda açıklanmıştır:

1. Teknenin tasarım kavramının belirlenmesi (boy, yaşama alanları, sistemler gibi)

Bu aşama müşterinin vereceği programa uygun olarak tasarımcı tarafından tasarlanır. Genel olarak bu aşamada müşterilerin fikirlerini netleştirmesi ve yapılan işin kabul edilmesi için birçok revizyondan geçilir. Yapılan revizyonlar ve müşterinin son kabulu aşaması bir ile üç ay arasında sürebilmektedir.

2. Mühendislik çizimlerinin yapılması

Bu aşama gemi mühendisinin devreye girmesi, montaj ve imalat çizimlerini, teknik hesapları yapması, teknenin tasarımında mühendislik anlamında var olan hataları bulması ve gerekirse düzelttirmesi, iç planları gözden geçirmesi ve teknenin çizilen gövdesine göre uyarlaması gibi aşamaları içerir. Genel olarak bir ay sürmektedir. 

3. Gövdenin ve Üstyapının Üretilmesi 

Çizimler tamamlandıktan sonra, gövde ve üstyapının üretimi başlar. Bu aşamada teknenin malzemesine göre farklı yollar işlense de, genel olarak iki ile üç ay arasında sürmektedir. 

Çelik ve aluminyum teknelerde metal levhalar mühendislik çizimlerine göre birleştirilip kaynaklanır, destekleyici elemanlarla desteklenir ve kendini taşıyabilen bir gövde ve üstyapı üretilir.  Kompozit malzemeyle yapılan teknelerde kalıp ya da iskelet yapıldıktan sonra malzeme dökülür ve  çeşitli uygulamalardan sonra gövde ve üstyapı elde edilir.  Ahşap teknelerde ise yine üretim metotuna göre iskelet çatıldıktan sonra çevresine ahşap elemanlar gerilerek gövde bir karkas üzerine ahşap kaplama yapılarak da üstyapı elde edilir.

4. Teknenin Donatımı 

Donatımdan kasıt, teknenin en alt seviye altyapı ihtiyaçları olan boru döşeme, elektrik, havalandırma ve yalıtım gibi sistemler için gerekli altyapıların kurulması ve bu sistemlerin bitirilmesidir. Örneğin çelik teknelerde, sac kısımların iç yönlerine yalıtım için çiviler kaynaklanır ve bunların tutuculuğundan yararlanılarak tüm yüzeyler yalıtım malzemeleriyle kaplanır. Gerekli yerlerden borular geçirilir, döşenir, elektrik yolları açılır ve kablolama yapılır, yerine koyulmamış sistemler için kablolar gelecekleri yerlere göre ayarlanır, havalandırma kanalları ve boruları döşenir.  Bütün bu aşamalar bir ile iki ay arasında bitirilmektedir. 

5. İç Mobilyaların Tekneden Ayrı Bir Yerde Üretimine Başlanması

Üretim sürecini hızlandırmak için genel olarak iç mobilyalar gövde inşaatı yapılan yerden ayrı bir yerde üretilmeye başlanır, mühendislik çizimlerinden yararlanılarak teknenin birebir ölçekte maketi kurulur ve mobilyalar bunların üzerinde üretilir. Bu aşama mobilyaların bitimine kadar süreceği için belli bir süresi yoktur. 

6. Teknenin Yapısal Detaylarının Tamamlanması 

Teknenin altyapısı kurulduktan sonra, geri kalan yüzlerce detayı üretilmeye başlanır. Bu detaylara bir kaç örnek vermek gerekirse ikinci seviye olarak teknenin direği, pencere çerçeveleri, lumboz çerçeveleri, merdivenler, yakıt aktarma sistemleri, hidroforlar, baca ya da makine dairesi çıkışları, makine dairesi yerleşimi, yangın ve su tahliye altyapısı olarak sıralanabilir. Bundan sonra, teknenin sistemleri örneğin su arıtma ve deniz suyunu temiz suya çevirme sistemleri, elektronik sistemler, motorlar, şaft ve pervane, yanaşma sistemleri (babalar, loçalar, kıç ve baş ırgat motorları gibi), çapa ve güvenlik ekipmanları yerine konulmaktadır.

Bütün bu aşamalarla beraber boya sistemleri de yapılmaya başlanmaktadır.

7. Teknede sabit olacak mobilyaların tekne üzerinde ölçümünün alınması, maketlerinin kurulup tekrar çıkarılması

8. Dış detayların tamamlanması

9. Mobilyaların yerlerine takılması

Bu aşamalar, mobilyaların ve detayların tamamlanma aşamalarıdır. Mobilyalar üretimi ayrı yerde yapılan  ‘mock-up’lardan çıkarılıp, tekne üzerine ve içine koyulur ve uyumsuzluklar düzeltilir. Gerekli düzenlemeler yapıldıktan sonra mobilyalar yerlerine monte edilir.

Dış detaylar tamamlandıktan sonra tik güverte gibi daha ince işçilik ve temiz çalışmaya ihtiyaç duyan detaylara geçilir. Bu aşamalar bir ile iki ay arasında sürmektedir.

10. Rötüşler ve Son Detayların Hazırlanması

Bu aşamada boya, dış detaylar gibi işler halledilip teknenin görüntüsünde var olan kusurlar kontrol edilir. Tekne denize inmiş ya da inmeye hazır olduğu için bu aşama son aşamalardan biridir.

11. Teknenin bitirilip deniz denemelerine geçilmesi

Tekne denize indikten sonra gövde yapısında, hidrodinamiğinde, motor ve diğer sistemlerinde problem olup olmadığını anlamak için bir ile iki hafta arasında süren deniz denemelerinden geçirilir. Bu denemelerde tekne en büyük yük, en yüksek hız ve manevra gibi denemelere tabi tutulup gerekli ayarlamalar yapılır. Standart kurumlarının belirttiği standartlara uyumsuzluklar olup olmadığı araştırılır. 

12. Müşteriye teslim edilmesi

Bütün bu aşamalardan sonra tekne bitirilip sahibine ya da pazara sunulur. Toplam süre olarak bir ile iki yıl içinde tekne bitirilmiş olmalıdır.